Ο Σωκράτης έζησε σε μια πόλη που του φέρθηκε
απάνθρωπα, την Αθήνα. Γεννήθηκε το 470/469 π.Χ. και πέθανε το 399 π.Χ. Η πόλη,
στην οποία ζούσε, τον καταδίκασε παρόλο που ο γνωστός σε όλους μας φιλόσοφος,
είχε θέσει ως στόχο να αφυπνίσει τους συμπολίτες του. Είναι πολύ περίεργο θα
μπορούσε να σκεφτεί κάποιος το γεγονός πως μια πόλη, όπως η Αθήνα, με
δημοκρατικές αξίες να καταδικάσει το Σωκράτη, το σύμβολο της φιλοσοφίας. Ήταν
ένας άνθρωπος με οικουμενικό πνεύμα κι έμεινε στην ιστορία γνωστός ως «φιλόσοφος όλων των εποχών». Η ζωή, τόσο το
έργο, όσο και ο θάνατός του αποτελούν πρότυπο για πολλούς κι έχουν μείνει στην
αιωνιότητα.
Την
Αθήνα την αγάπησε όσο τίποτε άλλο. Δυστυχώς, όμως, τον «πρόδωσε»με το χειρότερο
τρόπο! Για να δείξει την αγάπη του για την πόλη στην οποία έζησε όλη του τη ζωή
(την εγκατέλειψε μόνο για τη στρατιωτική του θητεία στην Ποτίδαια) έλεγε πως
ταξίδεψε λιγότερο κι από τους τυφλούς και τους ανάπηρους. Δε την
απαρνήθηκε ούτε καν για να σώσει την ίδια του τη ζωή.
Παρενοχλούσε ασταμάτητα
τους συμπολίτες του και ο ίδιος παρομοίαζε τον εαυτό του με μια μύγα, που
τσιμπούσε διαρκώς το νωθρό άλογο (στην περίπτωσή μας παραλληλίζει την Αθήνα με
ένα τεμπέλικο άλογο). Φρονούσε πως αν δε γινόταν ανεκτικός από τους
ανθρώπους της ίδιας του της πόλης, τότε ήταν αναμενόμενο να μη γινόταν δεκτός
στον υπόλοιπο κόσμο ούτε αυτός, αλλά ούτε και η φιλοσοφία του. Συναναστρεφόταν
με πολλούς ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας, καταγωγής, ιδιότητας (φτωχούς,
πλουσίους, ενήλικες, ανήλικες).
Οι Αθηναίοι πολύ σύντομα μετάνιωσαν για την
άδικη πράξη τους, προέβηκαν σε τιμωρία των κατηγόρων και ανήγειραν ένα χάλκινο άγαλμα προς τιμήν του Σωκράτη, πιστεύοντας πως έτσι θα εξιλεωθούν έστω και στο ελάχιστο.
Δεν
είχε γράψει τίποτα ο ίδιος, αλλά όσα κείμενα σώθηκαν προέρχονταν από τους
μαθητές τους και πολλούς μετέπειτα φιλοσόφους (ο καθένας βέβαια χρησιμοποιούσε
διαφορετικούς χαρακτηρισμούς).
Η
φιλοσοφική του σκέψη είναι πάντα διαχρονική και καίρια. Ήταν ο μοναδικός
φιλόσοφος, ο οποίος έστρεψε το ενδιαφέρον της φιλοσοφίας στον άνθρωπο και όχι
στη φύση. Η φιλοσοφία, δηλαδή, μετατράπηκε σε ανθρωποκεντρική.
Χρησιμοποιούσε κάποιες
συγκεκριμένες μεθόδους για να οδηγήσει τους συνομιλητές του στην αλήθεια: α) διαλεκτική και β) μαιευτική μέθοδος. Για να τις αναλύσουμε. Με τη βοήθεια της διαλεκτικής μεθόδου προσπαθούσε μέσα από συζήτηση
(ερωτοαπαντήσεις) να κάνει το συνομιλητή του να θεωρήσει λανθασμένα τα όσα είπε
πριν και να οδηγηθεί δίχως να το καταλάβει στην ορθή απάντηση κατά το Σωκράτη.
Επίσης, ο μεγάλος αυτός φιλόσοφος ισχυριζόταν πως έκανε την ίδια δουλειά με τη
μητέρα του, η οποία ήταν μαία. Όχι, όμως, με την έννοια ότι ξεγεννάει μωρά,
αλλά με παρόμοιο τρόπο «εκμαιεύει» την αλήθεια από το στόμα των συνανθρώπων
του. Αυτή ήταν η γνωστή μαιευτική μέθοδος.
Το
399 π.Χ. βρέθηκε στο δικαστήριο της Ηλιαίας, όπου τον κατηγόρησαν ο Άνυτος και
ο Λύκων για ασέβεια και για διαφθορά των νέων. Έτσι, βγήκε η απόφαση να θανατωθεί,
δίνοντάς του το κώνειο, το οποίο το ήπιε ήρεμα σα να διασκέδαζε, συζητώντας με
τους φίλους για ηθικά ζητήματα.
Το Μάιο του 2012
πραγματοποιήθηκε πάλι η δίκη του από Συμβούλους τους Αρείου Πάγου και γνωστούς
δικηγόρους και δικαστές, χρησιμοποιώντας τους νόμους της εποχής του Σωκράτη και
αθωώθηκε για τις εις βάρος του κατηγορίες. (Βικιπαίδεια)
Μαρία Ρέκλου,
Φοιτήτρια του τμήματος
Ελληνικής Φιλολογίας Δ.Π.Θ.
Πηγές:
·
Φιλοσοφικός Λόγος, Θεωρητική Κατεύθυνση, Γ” Λυκείου
·
Βικιπαίδεια
·
Εκπομπή Μεγάλοι Έλληνες (ΣΚΑΙ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου