Μάθημα 2: Εξελίξεις ως τις αρχές του 6ου αιώνα

2. ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΩΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 6^ΟΥ ΑΙΩΝΑ.

Α. Οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα

Η οικονομία στη Ρώμη είχε τα εξής χαρακτηριστικά:

-         Πηγή πλούτου: η γεωργία

-         Το κράτος ρύθμιζε τις οικονομικές εξελίξεις

-         Εμπορικές συναλλαγές με νόμισμα, όχι τόσο με ανταλλαγή ειδών

-         Πόλεις ανατολής: μεγάλη οικονομική σημασία.

Στις υπαίθριες περιοχές η γη ανήκε στα χέρια των μεγάλων γαιοκτημόνων, οι οποίοι ανάγκαζαν τους μικρούς αγρότες να είναι εξαρτημένοι από τους πρώτους. Δηλαδή, γίνονται πάροικοι και η αξία αυτή περνά και στις επόμενες γενιές.

Οι φόροι ασκούσαν μεγαλύτερη πίεση στους αγρότες, οι οποίοι έφευγαν από την ύπαιθρο και πήγαιναν σε μονές ή στις πόλεις. Με τον τρόπο αυτό, όμως, δημιουργούνταν ταραχές κι έτσι η Κων/πολη αποφάσισε να διανέμει δωρεάν τροφή στις πόλεις για να αποφευχθούν συγκρούσεις.

Η επέκταση του Βυζαντίου σε χώρες της Ερυθράς Θάλασσας ανέπτυξε το εμπόριό του κυρίως την περίοδο του Ιουστίνου του Α’.

Β. Το γερμανικό πρόβλημα

Ρώμη à ανατολικό και δυτικό τμήμα μετά το θάνατο του Θεοδοσίου Α’. έτσι, αντιμετώπιζαν καλύτερα τις επιθέσεις των Γερμανών.

Οι αυτοκράτορες της Ανατολής που ήταν δυνατοί οικονομικά έπεισαν τους Γερμανούς να στραφούν προς τη Δύση ή αν ήθελαν να έμεναν εκεί, αλλά με φιλειρηνικές διαθέσεις. Η πολιτική του Θεοδοσίου Α’ εκνεύρισε τους ντόπιους, διότι ακολουθούσε την ένταξη των Γερμανών σε θέσεις διοίκησης και στρατού προκειμένου να ομογενοποιηθούν à εκγερμανισμός. Βυζαντινοί λόγιοι και πολιτικοί à πατριωτικό και αντιγερμανικό κόμμα. Το κόμμα αυτό εξαφάνισε τους Γότθους, οι οποίοι είχαν εισβάλλει στο κράτος προς τα τέλη του 5^ου αιώνα.

Δύση = οικονομικά αδύναμη à υπέκυψε στα γερμανικά φύλα. Ο γερμανός Οδόακρος υποχρέωσε τον τελευταίο αυτοκράτορα της Ρώμης να παραιτηθεί και αργότερα ο Θευδέριχος ίδρυσε το Οστρογοτθικό βασίλειο και κέντρο τη Ραβέννα.

Γ. Πολιτικές εξελίξεις

Στη Ρώμη σιγά-σιγά χανόταν το πολιτισμικό στοιχείο, ενώ αντίθετα στην Ανατολή προσπαθούσε να προσγειωθεί σταθερά και ομαλά το ελληνικό στοιχείο à Ίδρυση του πανεπιστημίου της Κων/πολης και έκδοση Θεοδοσιανού κώδικα.

Πανεπιστήμιο Κων/πολης: 16 ελληνόφωνες και 15 λατινόφωνες έδρες διδασκαλίας.

Θεοδοσιανός κώδικας: περιλάμβανε όλα τα αυτοκρατορικά διατάγματα που εκδόθηκαν μετά το 312, δημοσίευση το 438.

Μαρία Ρέκλου, Φοιτήτρια του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας Δ.Π.Θ.

Μπορείτε να κατεβάσετε τις σημειώσεις σε pdf